Otwarcie innowacyjnej zero-energetycznej hybrydowej hydrofitowej oczyszczalni ścieków w miejscowości Zawadówka

Koncepcja oczyszczalni w Zawadówce została opracowana przez zespół pracowników z Katedry Inżynierii Środowiska i Geodezji (KISiG) z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie pod kierunkiem prof. Krzysztofa Jóźwiakowskiego. Projekt oczyszczalni wykonali dr inż. Arkadiusz Malik oraz mgr inż. Karolina Jóźwiakowska.

Oczyszczalnia ma przepustowość 74 m³/d i może obsłużyć 740 osób z miejscowości Zawadówka, od których ścieki doprowadzane są za pomocą systemu kanalizacyjnego.
W obiekcie istnieje również możliwość oczyszczania ścieków dowożonych. Jest to druga tego typu oczyszczalnia w woj. lubelskim o dużej przepustowości – powyżej 10 m³/d. Pierwsza ma przepustowość 180 m³/d i została oddana do użytku w 2020 r. w miejscowości Białka nad jez. Bialskim na terenie gminy Dębowa Kłoda. Autorami koncepcji budowy tej oczyszczalni również byli pracownicy KIŚiG UP w Lublinie. W latach 2007-2022 mniejsze tego typu obiekty powstały również w kilku gminach na terenie woj. lubelskiego oraz na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego, czy Poleskiego Parku Narodowego.

Hydrofitowe oczyszczalnie ścieków są przedmiotem badań naukowych pracowników Katedry Inżynierii Środowiska i Geodezji (KISiG) z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie już od ponad 28 lat. Technologie oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania osadów ściekowych w systemach hydrofitowych są ciągle udoskonalane, co pozwala na optymalizację funkcjonowania tych obiektów oraz na redukcję kosztów ich budowy oraz eksploatacji.

Innowacyjność oczyszczalni w Zawadówce polega na tym, że opiera się ona na wykorzystaniu rozwiązań opartych na zasobach przyrody, a jej funkcjonowanie zapewnia wysokoefektywne oczyszczanie ścieków. Oczyszczalnia składa się z części mechanicznej, biologicznej i chemicznej oraz systemu zagospodarowania osadów ściekowych.

Mechaniczne oczyszczanie ścieków przebiega w sitopiaskowniku oraz osadniku wstępnym i polega na usuwaniu największych zanieczyszczeń, czyli skratek, piasku oraz osadów ściekowych. Osady ściekowe zatrzymane w osadniku są odwadniane i unieszkodliwiane w specjalnym systemie hydrofitowym składającym się z 4 złóż gruntowo-roślinnych
(z miskantem olbrzymim i trzciną pospolitą). Przewiduje się, że po około 10 latach eksploatacji oczyszczalni odwodnione i ustabilizowane osady ściekowe będą mogły zostać wykorzystane
w rolnictwie do nawożenia gleb lub do rekultywacji gruntów. W tradycyjnych oczyszczalniach koszt odwadniania i stabilizacji osadów stanowi około 60% kosztów eksploatacji oczyszczalni. Sposób zagospodarowania osadów przy zastosowaniu metody hydrofitowej pozwala prawie na całkowitą redukcję kosztów ich odwadniania i stabilizacji. Tym bardziej, że w oczyszczalni zastosowano system fotowoltaiczny do wytwarzania energii elektrycznej potrzebnej do zasilania pomp, które służą do tłoczenia osadów na złoża gruntowo-roślinne.

Oczyszczanie biologiczne w obiekcie w Zawadówce przebiega w hybrydowym systemie hybrydowym składającym się z dwóch równoległych układów złóż gruntowo-roślinnych (z miskantem olbrzymim i z wierzbą wiciową), z pionowym i poziomym przepływem, w którym zachodzą procesy usuwania zawiesiny ogólnej oraz zanieczyszczeń organicznych (BZT₅ i ChZT) i biogennych (azot i fosfor).

Ostatnim elementem oczyszczalni jest innowacyjny P-filtr wypełniony skałą wapienno-krzemionkową opoką po obróbce termicznej (matriał Rockfos^Ò), powszechnie występującą na Lubelszczyźnie. System ten służy do dodatkowego usuwania fosforu i ma za zadanie chronić wody odbiornika przed eutrofizacją.

Oczyszczalnia została wyposażona w system fotowoltaiczny, co pozwala na redukcję zużycia energii z sieci energetycznej prawie do zera. Ponadto jest w pełni zautomatyzowana
i sterowana za pomocą komputera, co pozwala na kontrolę pracy obiektu. Dopływ i odpływ ścieków z oczyszczalni jest rejestrowany za pomocą specjalnych przepływomierzy, dzięki czemu eksploatator może śledzić na bieżąco ilości oczyszczanych ścieków.

Zalety oczyszczalni to:

- bardzo wysoka efektywność oczyszczania ścieków,

- odporność na wahania ilości dopływających ścieków,

- nie wytwarza wtórnych osadów ściekowych,

- bardzo niski koszt eksploatacji oczyszczalni związany z niewielkim zużyciem energii - koszt oczyszczania 1 m³ ścieków bez fotowoltaiki około 1-2 zł, z fotowoltaiką - 0 zł. Koszt eksploatacji obejmuje jedynie zatrudnienie obsługi do okresowej kontroli obiektu oraz wycinki roślin na złożach gruntowo-roślinnych (1 raz w roku).

- możliwość powtórnego wykorzystania ścieków oczyszczonych do podlewania zieleni, czy np. do mycia wozów azenizacyjnych,

- możliwość wykorzystania osadów ściekowych (po około 10 latach) w rolnictwie i do rekultywacji.

Autorzy innowacyjnej zero-energetycznej hybrydowej hydrofitowej oczyszczalni ścieków, która została wdrożona w miejscowości Zawadówka (gmina Rejowiec) mają nadzieję, że tego typu rozwiązania coraz częściej będą powstawały na terenie woj. lubelskiego i całej Polsce. Tego typu obiekty, oparte na wykorzystaniu rozwiązań opartych na zasobach przyrody (j. ang. NBS – Nature-based Solutions), powinny być polecane do szerokiego zastosowania, gdyż mogą przyczynić się do skutecznej ochrony zasobów wodnych w aspekcie zachodzących zmian klimatu. 

Obecnie oczyszczalnia w Zawadówce jest przedmiotem badań naukowych realizowanych na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie, które pozwolą na dalsze udoskonalanie technologii oczyszczania ścieków w hybrydowych systemach hydrofitowych.

Poniżej fotorelacja